Athene, een stad met vele gezichten

Deze lente bezocht René Hoeflaak de Griekse hoofdstad Athene. Een stad die in 2011 bijna dagelijks het nieuws haalt. Athene is een stad met vele gezichten. Rust en stilte, glans en verval . Achterstallig onderhoud ligt op de loer. Onder de grond laat Athene haar andere gezicht zien. Juist daarom heeft de stad iets ongrijpbaars. Een stad die aan zijn gasten moet wennen en andersom. Een stad met een mening.

René Hoeflaak

We have more history than future!!” zo vat George Koufopoulos, taxichauffeur te Athene, de hedendaagse situatie in Griekenland samen. Tijdens de taxirit van het vliegveld naar ons hotel, vlakbij Omonia Square volgen meer wijsheden. Het verleden en de toekomst is een wereld van verschil in Athene. Een stad met vele gezichten.

Dat geld ook voor het Athene boven en onder de grond. Het metronetwerk van Athene (dagkaartje kost vier Euro) telt drie lijnen waarvan de laatste, die van het vliegveld naar het centrum, in 2003 is aangelegd in verband met de Olympische Spelen van 2004. De eerste metrolijn/halte van Athene was er al rond de Spelen van 1896. Toch lijkt het alsof de metrostations gisteren zijn opgeleverd en geopend en de Olympische spelen volgende week beginnen. Glanzend schone muren, geen papiertje of kauwgum op de vloer, fris blinkende roltrappen, marmeren trappen en…. geen vuilnis/afvalbak te bekennen. Enkele metrostations zijn zelfs open als -vrij toegankelijke -musea.

Taxi’s met en zonder klanten op het altijd drukke Omónina Plein. [Foto: René Hoeflaak]

De bouw en aanleg van de metro bracht namelijk een schat en een vracht aan archeologische vondsten naar boven. Die vondsten zijn – met gids of als reiziger- te bewonderen in enkele metrostation zoals Monastiraki en Akropoli. Op weg naar de roltrappen zien we in een glazen vitrine achter een muur van metrostation Syntagma – op ooghoogte- een zesduizend jaar oud graf met een skelet.

Nog steeds komen in Athene bij bouw- en graafwerkzaamheden archeologische schatten naar boven, zo zien we enkele dagen later als we in een straatje bij het beursgebouw langs een afgezette bouwput staan met resten van oude muren.

Stadion Panathinaiko, de trots van de Grieken.(foto:René Hoeflaak)

Graffiti en leuzen

Eénmaal boven de grond verandert de glans en reinheid van de metro. Achterstallig onderhoud en verwaarlozing ligt op de loer. Het is moeilijk om een gebouw zonder een bekladde muur met een protestleus te vinden in het centrum van Athene. Dat is even wennen. Het lijkt wel alsof Athene zich niet bekommert om haar imago en haar gasten. Of wil Athene ons iets vertellen? Met name in het gedeelte tussen het Omóniaplein en het Syntagmaplein, uitgerekend de buurt van ons hotel, is flink onder handen genomen.

De Centrale Markt van Athene, Kentriki Agora. [Foto: René Hoeflaak]

Dwalend door het stadscentrum fantaseer ik over een leuke toeristische wandelopdracht van de VVV van Athene; “Fotografeer tien gebouwen zonder een bekladde muur tussen het Omóniaplein en het Syntagmaplein“. Van oudsher schrijven de Grieken hun mening graag op muren en gebouwen.

Of het nu gaat om rotstekeningen, geschriften uit de Bronstijd, protestleuzen tegen de Italiaanse nazibezetting of tijdens de staatsgreep in 1967, strijdkreten van voetbalsupporters of de economische protesten van nu. Niet toevallig is het woord “graffiti” afgeleid van het Griekse woord “Graphi“, dat “schrijven” betekent. Graffiti is, in zekere zin, onderdeel van de Griekse beschaving. Er zijn zelfs boeken, reisgidsen en weblogs over Graffiti in Athene. Protesteren zit de Grieken in hun bloed.

Twee 19e eeuwse Universiteitsgebouwen aan Odós Venizelou, het bezoeken meer dan waard. [Foto: René Hoeflaak]

Leoforos Stadion

We nemen de metro vanaf Syntagmaplein naar metrostation Ambelokipi aan de Alexandras Avenue. Op honderd meter van het station is het Apostoulos Nikolaidas Stadion, in de volksmond het ”Leoforos” stadion. Het is het voormalige thuisstadion van de legendarische voetbalclub Panathinaikos . Eénmaal boven de grond is het ook hier moeilijk om een onbekladde muur of gevel te ontdekken.

We beginnen er aan te wennen. Aan de buitenmuren van het stadion hangen grote posters met de eerste elftallen van Ajax in 1971 en 1996. De sportieve hoogtepunten van Panathinaikos zijn onder meer de twee wedstrijden tegen Ajax. Ook en uiteraard is ook het Leoforos stadion geheel volgens Atheens gebruik beschilderd, beklad en gedecoreerd.

In een half uurtje ben je met de bus of metro in Piraeus, de grote havenstad van Griekenland waar je bijna niet kunt kiezen uit de vele restaurantjes. [Foto: René Hoeflaak]

Stadion Panathinaiko

Maar het kan ook anders, zo merken we niet lang daarna. Neem nu het oude Olympische stadion, Panathinaiko, in het hartje van de stad. Het herbouwd stadion staat op funderingen van het ruim tweeduizend jaar oude marmeren Olympische Stadion. Het “nieuwe” stadion uit 1895 maakt indruk, een monument in de stad.

Het stadion heeft de vorm van een halve boog en heeft een creme-achtige kleur. Vanaf het plein voor het stadion kijken we door de Olympische ringen heen uit op de sintelbaan en de tribunes. Geen papiertje op tegels, de muren vrij van verf en teksten. Het kan dus ook anders in bovengronds Athene. Enkele beveiligingsagenten houden een oogje in het zeil en volgen het handjevol toeristen nauwlettend. De Grieken zijn trots op hun geschiedenis.

De Grieken volgen het nieuws nauwlettend. [Foto: René Hoeflaak]

Nationale Tuin

Het drukke Syntagmaplein kent iedereen en is het kloppend hart van Athene. Bijna wekelijks zien we de demonstraties voor het Parlementsgebouw op TV. Het plein is al jaar en dag een broeiplaats voor protesten, hongerstakingen, bijeenkomsten en demonstraties. Aan de overkant, naast het Parlementsgebouw, wandelen we de rust tegemoet in de Nationale Tuin, het andere Athene.

De voormalige paleistuin is het grote en centrale stadspark van Athene. We wandelen over de smalle verharde paden onder de Griekse lentezon langs beelden, bloementuinen en palmbomen. Op een bankje ervaren we weer een ander gezicht van Athene, de rust.

Het Leoforos stadion, de voormalige thuishaven van voetbalclub Panathinaikos. [Foto: René Hoeflaak]

Vlakbij ons hotel nemen we een kijkje in Kentriki Agora, de centrale markt van de Griekse hoofdstad. De markt aan de Odós Athinas wordt ook wel de Buik van Athene genoemd. Na vijf minuten begrijpen we waarom. Bijna alles wat eetbaar is, is hier te krijgen. Hier worden de echte messen van Griekenland geslepen. We vragen ons af hoe de varkensrompen er bij hangen als het echt zomer is. Vanaf het dakterras van ons hotel Fresh kijken we uit over de stad. Een stad met vele gezichten. En dat is niet altijd even makkelijk. Noch voor haar gasten noch voor Athene zelf. Athene pas goed op jezelf!